Lexicon: Marktvorm

Definitie

Situatie waarin een onderneming haar producten moet verkopen. De situatie wordt gekenmerkt door: het aantal marktpartijen, de grootte van de marktpartijen, de aard van het product (homogeen of heterogeen) en de gevoeligheid van de vraag voor prijsveranderingen. In de praktijk onderscheiden we meestal vier marktvormen.
- Volkomen concurrentie, ook volledig vrije mededinging of homogeen polypolie. Kenmerkend voor deze marktvorm is een groot aantal kleine aanbieders, die individueel nauwelijks invloed op de markt hebben. Tegen de marktprijs kan elke aanbieder zijn gehele aanbod kwijt. Omdat de producten homogeen zijn, hebben de afnemers geen voorkeur voor bepaalde producten van bepaalde aanbieders. Andere kenmerken van deze marktvorm zijn de doorzichtigheid van de markt (men weet wat overal te koop is voor de gegeven prijs) en het ontbreken van toetredingsbelemmeringen voor nieuwe aanbieders. De aanbieders zijn ‘prijsaanpassers’.
- Oligopolie (homogeen of heterogeen). Kenmerkend is dat de aanbieders in aantal meestal beperkt zijn en dat zij zo groot zijn in de relatie tot de totale markt, dat door hun acties in de markt de afzet van de concurrentie merkbaar wordt beïnvloed. Aanbieders moeten dan ook rekening houden met reacties op hun eigen acties. Uiteraard speelt dit bij het homogene oligopolie nog sterker dan bij het heterogene.
- Monopolistische concurrentie. De individuele aanbieders zijn in verhouding tot de totale markt te klein om wezenlijk invloed te kunnen uitoefenen. Door middel van productdifferentiatie tracht de individuele aanbieder zich aan de prijsconcurrentie te onttrekken. Onder productdifferentiatie wordt verstaan: het eigen product laten verschillen van dat van de concurrenten door middel van reclame, verpakking of producteigenschappen. Als afnemers een beperkte voorkeur hebben voor producten van bepaalde aanbieders, krijgen de laatsten – binnen nauwe grenzen – een zekere vrijheid in de prijsstelling.
- Monopolie: de monopolist bedient alleen de gehele markt. Dit geeft hem een grote mate van vrijheid in de prijsstelling.